Dış Kaynaklı Proje Süreçleri Yönetim Sistemi
Kahveci Z. (Yürütücü), Özdemir N. , Kaplan M.
İnsanın yaşadığı çevreye uyum sağlayabilmek ve temel ihtiyaçlarını giderebilmek için doğa ile etkileşime girerek ürettiği her şey ve üretme yolları geleneksel bilgi belleğinin oluşmasını sağlamıştır. Geleneksel bilgi belleği, kuşaktan kuşağa aktarılırken insanın ve ihtiyaçlarının değişken doğası gereği değişmekte, yeni gözlemler ve deneyimler yoluyla da zenginleşmekte olan birikimsel, değişken bir bellektir. Geleneksel bilgi belleği halk mutfağı, halk ziraatı, halk botaniği, halk zoolojisi gibi kendine has uzmanlık alanlarını da ortaya çıkarmıştır. Bu çalışmada geleneksel bilgi belleği konusu tarım ve gıda alanıyla sınırlandırılmıştır. Çalışmanın konusu tarım ve gıda alanında geleneksel bilginin dönüşümüdür.
Günümüzde çevrecilik hareketleri, Covid-19 gibi salgın hastalıklar ve gıda güvenliğinin sağlanmasında tüm dünyada yaşanan sorunlar doğal, organik gibi kavramların ön plana çıkmasına neden olmuştur. Geleneksel üretim yöntemleri, atalık tohum arayışları geleneksel bilgi temelli pratiklerin sıklıkla gündeme gelmesini sağlamıştır. Dönemsel bağlamda geleneksel bilginin nesillerin ihtiyaçları ve şartları doğrultusunda nasıl güncellendiği noktasından hareketle bu belleğin tarım ve gıda alanında insanlık için hem yerel hem de evrensel düzeyde nasıl bir konumda olduğuna ilgi yöneltilecektir. Belleğin değişiminin ve dönüşümünün iç ve dış dinamiklerle birlikte ortaya konulacak olması çalışmanın önemi ve amacıdır.
Geleneksel bilginin dönüşümünü insan, kültür, çevre üçgeninde gözlemleyebilmek amacıyla Ankara ili Güdül ilçesine bağlı Tahtacıörencik köyü örneğinde bu çalışmanın yürütülmesine karar verilmiştir. Araştırma alanı olarak Tahtacıörencik köyünün seçilmesinin nedeni; bu köyde insanın çevreye uyarlanma stratejilerinden hem bitki toplayıcılığı hem de tarımsal üretim faaliyetlerinin devam etmesi ve topluluk destekli tarımsal üretimi destekleyen Tahtacıörencik Doğal Yaşam Kolektifinin bulunmasıdır.
Bu çalışmanın araştırma soruları üç maddede özetlenebilir: 1. Tahtacıörencik köyünde geleneksel bilginin dönüşümü insan, kültür ve çevre ilişkileri bağlamında nasıl gerçekleşmektedir? 2. Geleneksel bilginin dönüşümünün ve kullanımının Tahtacıörencik köyünde sürdürülebilir kırsal kalkınmaya etkisi var mıdır varsa bu etkinin boyutları nelerdir? 3. Tahtacıörencik köyünde geleneksel bilginin dönüşümünde ve kullanımında iç ve dış dinamikler nasıl etkili olmaktadır; bu etkinin olumlu ve olumsuz yönleri nelerdir? Bu sorular ekseninde, proje kapsamında geleneksel bilginin bir sonuç değil değişen ve dönüşen bir süreç olduğu noktasından hareketle geleneksel bilginin dönüşüm süreci incelenecek, geleneksel bilginin kullanımının sürdürülebilir kırsal kalkınmadaki etkisinin boyutları araştırılacak ve değerlendirilecektir. Bu çalışmada, alan araştırmasının gereğine uygun olarak katılımlı gözlem yapılacak ve nitel araştırma yöntemleri kullanılacaktır. Geleneksel bilginin deneyimsel yapısını izleyebilmek için veriler derinlemesine görüşme ve gözlem teknikleriyle elde edilecektir.
Bu çalışma, toprağın insana verdikleri, veremedikleri, o eksikleri insanın nasıl tamamladığı, bunu tamamlarken ticarileştirmesi, sınıflaşması, dönüştürmesi, dijitalleştirmesi gibi noktaları ve bu noktaların etkilerini göstermeyi hedeflemektedir. Çalışmada tarım temelli sosyal ve ekonomik sürdürülebilir kalkınmada geleneksel bilginin insanı, çevreyi ve kültürü birlikte temeline alan bir model olarak hem yerel hem de evrensel düzlemdeki öneminin, uygulanabilirliğinin ve getirilerinin ortaya konulması sağlanacak bu yönüyle de literatürde bir ilk olacaktır.