İndirgenmiş Folat Taşıyıcısı 1'in Serebral ve Retinal Mikrodolaşımdaki Rolü


Yemişci özkan M. (Yürütücü), Demir B. , Çakir aktaş C. , Sever bahçekapili M. , Belder N., Tuncer S.

  • Proje Türü: TÜBİTAK Projesi
  • Proje Grubu: Tıp Sağlık
  • Projenin Yürütüldüğü Birim: Nörolojik Bilimler ve Psikiyatri Enstitüsü
  • Başlangıç Tarihi: Şubat 2021
  • Bitiş Tarihi: Ağustos 2023

Özet

İndirgenmiş Folat Taşıyıcısı 1'in Serebral ve Retinal Mikrodolaşımdaki Rolü

Folat, normal gelişimde rol oynayan temel bir vitamindir. Folat eksikliği fetal anormalliklere, kardiyovasküler hastalıklara, kansere ve nörolojik bozukluklara neden olur. Uzun süreli diyet folat alımı nöroprotektiftir. Beyindeki folat taşıyıcılardan biri İndirgenmiş Folat Taşıyıcısı 1'dir (RFC1, SLC19A1). Transkriptomik çalışmaları serebral mikrovasküler mural hücrelerinde (perisitler ve vasküler düz kas hücreleri) bol miktarda RFC1 mRNA'sı olduğunu göstermiştir; ancak RFC1 proteini, merkezi sinir sistemi mural hücrelerinde gösterilmemiştir.

Dünya çapında ikinci önde gelen ölüm nedeni olan inme ise RFC1 polimorfizmleri ile ilişkilendirilmiştir. Daha önceki çalışmalarımız inme patofizyolojisinde mikrosirkülasyon ve perisitlerin önemini ortaya koymuştur. Bununla birlikte, RFC1 proteininin mikrodamarlar açısından iskemik inmedeki rolü açıklığa kavuşturulmamıştır. Bu proje, fizyolojik koşullar altında ve iskemi sırasında RFC1'in rolüne odaklanarak, serebral ve retina mural hücrelerinde bu proteinin fizyoloji ve patofizyolojiye katkılarını araştırmayı amaçlamaktadır.

İddialı hedefleri olan bu araştırma projesi, kavramsal ve metodolojik olarak yenilikçidir. Farelerin serebral ve retina mural hücrelerinde RFC1 proteinini saptamak için beyin kesitlerinde, tüm retinalarında ve izole edilmiş mikrodamarlarda immünohistokimya ve Western blotlama  kullanılacaktır. Serebral ve retinal iskemi ile RFC1 proteini arasındaki etkileşimi belirlemek için orta serebral arter oklüzyonu ve FeCl3 ile indüklenmiş retinal iskemi modelleri oluşturulacaktır. RFC1 protein seviyeleri, farmakolojik (Metotreksat) veya genetik olarak (özel olarak tasarlanmış in vivo RFC1-siRNA) hedeflenecek ve iskemi ve mikrodamar sistemi üzerindeki etki, immünohistokimya, Western blotlama ve enfarkt hacmi ile değerlendirilecektir. 5-metiltetrahidrofolatın (5-MTHF) terapötik rolü de bu kapsamda değerlendirilecektir. Fransız işbirlikçilerimizle, RFC1'i hedefleyen farmakolojik ve genetik müdahaleler sonrası serebral iskemideki değişiklikler in vivo yüksek çözünürlüklü (7 Tesla) MRG modaliteleri ile araştırılacaktır. Bu proje dört iş paketinden oluşmakta olup, 24 ayda tamamlanması hedeflenmektedir.

Mikrosirkülasyon, mural hücreler, serebral ve retinal iskemi, immünohistokimya ve in vivo MRG alanlarındaki uzmanlıklarını birleştirmeyi amaçlayan Türk ve Fransız ortaklar ziyaretler ile en yeni metodolojileri öğrenecek, bilimsel bilgilerini geliştirecek ve her iki merkezin altyapısını ve tesislerini kullanacaklardır. Nörobilimcilerin farklı ve tamamlayıcı bakış açılarını bir araya getiren bu resmi işbirliği, projenin bilimsel kalitesini artıracaktır.

Projenin yenilikçi olmasının sebeplerindne biri de literatürde ilk kez RFC1 proteininin serebral ve retinal mikrosirkülasyondaki rolünü değerlendirilecek olmasıdır. RFC1 ve folat yolunun mikrosirkülasyon ve iskemideki rolünün aydınlatılması yeni terapötik ve profilaktik tedavi stratejilerinin geliştirilmesi için kritik olacaktır. Bu projenin eski işbirliğini daha da ileri noktalara taşıyacağına ve serebro-retinal mikrosirkülasyon ve iskemiye ilişkin bilgileri daha da ileriye taşıyacağına inanıyoruz.